Osjeća se openhajmerovska glad za kipićima, no za vratom mu pušu - "Uboga stvorenja"

Noćas po našem vremenu bit će održana 96. svečanost dodjele prestižnih nagrada američke Akademije filmskih umjetnosti i znanosti poznatija kao Oscari. Ovogodišnju dodjelu četvrti put vodit će Jimmy Kimmel, a bit će održana u Dolby Theatreu u Hollywoodu, gdje se ceremonija održava od 2002. Od najavljenih, svojim bi nastupima večer trebali začiniti Ryan Gosling i Mark Ronson, Becky G, Jon Batiste, Scott George i Osage Singers te Billie Eilish i Finneas O’Connell, s izvedbama nominiranih pjesama iz filmova.

Ove su godine nominirani upravo oni filmovi koji su polučili uspjeh i kod publike i kod kritike, pa se u smislu brojnosti nominacija ističu »Oppenheimer« Christophera Nolana koji ih ima čak trinaest, zatim »Uboga stvorenja« Yorgosa Lanthimosa jedanaest, Scorseseove »Ubojice cvjetnog mjeseca« deset nominacija, »Barbie« Grete Gerwig osam, »Maestro« Bradleyja Coopera sedam, »Anatomija pada«, »The Holdovers«, »American Fiction« i »Zona interesa« imaju po pet nominacija, »Napoleon« tri nominacije, dok »Prošli životi« Celine Song i »Nyad« Elizabeth Chai Vasarhelyi i Jimmy Chin imaju dvije nominacije.

"Uboga stvorenja"

Međutim, među svima nabrojenim naslovima definitvno se osjeća openhajmerovska glad za zlatnim kipićima, barem za pola nominacija koje ima te posebice s obzirom na ranije osvojene nagrade Zlatni globus i Critics’ Choice, no »Uboga stvorenja« Yorgosa Lanthimosa pušu mu za vratom i uvjerljivo pretendiraju na potencijalni trijumf, no kako to biva s Akademijom, može i iznenaditi, pa ipak većinu kipića podijeliti »Ubojicama cvjetnog mjeseca« 81-godišnjeg Scorsesea, koji je, suprotno mišljenjima nekih, napravio svoj najbolji film nakon zadnje uspješnice, »Vuka s Wall Streeta«. U slučaju da osvoji priznanje za režiju, bio bi najstariji nagrađeni redatelj, no takav scenarij manje je izgledan.

Budući klasici

Brojni su filmovi tijekom dekada, gotovo stoljeća, upravo pečatom ove vrlo značajne nagrade u kategoriji najboljeg filma ušli u filmske anale, čime su postigli i status svojevrsnog klasika, od prvog filma koji je osvojio nagradu Oscar za najbolji film, »Krila« Williama A. Wellmana, klasika kao što je »Zameo ih vjetar« (1939.), »Casablanca« (1944.), »Ben-Hur« (1960.), »Moje pjesme, moji snovi« (1965.), pa do novijih poput »Parazita« (2020.), »Zemlje nomada« (2021.) ili pak prošlogodišnjeg »Sve u isto vrijeme« (2023.).

"Ubojice cvjetnog mjeseca"

Ista sudbina čeka i neke od ovogodišnjih filmova nominiranih u istoj kategoriji koja se već tradicionalno smatra i najvažnijom, a to su prije svega živopisni »Oppenheimer« Christophera Nolana, koji je dobio više priznanja u istome rangu (Zlatni globus, BAFTA-u, Critics’ Choice Awards i nagradu Udruge američkih producenata), zatim »Ubojice cvjetnog mjeseca« Martina Scorsesea, pravosudna drama »Anatomija pada« Justine Triet, pomaknuta i originalna »Uboga stvorenja« Yorgosa Lanthimosa, »The Holdovers« u režiji Alexandera Paynea, »American Fiction« Corda Jeffersona, »Zona interesa« Jonathana Glazera, »Prošli životi« Celine Song, ružičasta »Barbie« Grete Gerwig te »Maestro« Bradleyja Coopera. Već samim pogledom na ovu kategoriju jasno je da se radi o izuzetno jakoj i kvalitetnoj godini u pogledu nominiranih općenito, pa nije niti lako dati kakve suvisle projekcije glede toga tko bi trebao dobiti koju nagradu. Ipak, za najbolji film nekako se već praktično za favorite smatraju oni filmovi s najviše nominacija, pa u tom smislu nekome od prva tri filma s najviše nominacija – »Oppenheimer«, »Uboga stvorenja« i »Ubojice cvjetnog mjeseca« – zlatna statua za najbolji film ne bi trebala iznenaditi.

"Oppenheimer"

U također jakoj kategoriji za najbolju režiju natječu se Francuskinja Justine Triet za pravosudnu dramu »Anatomija pada«, stari lisac Martin Scorsese za film »Ubojice cvjetnog mjeseca«, u svojem prepoznaljivom stilu Christopher Nolan za film »Oppenheimer«, također stilski unikatan i prepoznatljiv Yorgos Lanthimos za izvrsno skrojena »Uboga stvorenja« te Jonathan Glazer za film »Zona interesa« koji govori o drugoj strani užasa Drugoga svjetskog rata.

Glumci i glumice

U tradicionalnoj jakoj kategoriji za najboljeg glumca nominirani su Bradley Cooper za ulogu u biografskome »Maestru«, Cillian Murphy za ulogu u »Oppenheimeru«, Colman Domingo za ulogu u filmu »Rustin«, Paul Giamatti za ulogu u »The Holdovers« te Jeffrey Wright za ulogu u »American Fiction«, a nagradu bi u ovoj važnoj kategoriji mogao osvojiti Cillian Murphy ili, ako Akademijini glasači iznenade, Wright ili Giamatti.

"Barbie"

Nasuprot tome za jednako jaku kategoriju najbolje glumice nominirane su Emma Stone za »Uboga stvorenja«, Carey Mulligan za ulogu u »Maestru«, Sanda Huller za ulogu u »Anatomiji pada«, Lily Gladstone za ulogu u »Ubojicama cvjetnog mjeseca« te Annette Bening za ulogu u drami »Nyad«. U ovoj je kategoriji prva na listi za potencijalnu nagradu izvrsna Emma Stone za tumačenu ulogu Belle Baxter, jednako izvrsna Sandra Huller za sugestivnu i moćno ostvarenu ulogu spisateljice Sandre Voyter, kao i Gladstone koja je za svoju ulogu Mollie dobila više nagrada, uključujući i Zlatni globus.

"Anatomija pada"

U kategoriji za najboljeg sporednog glumca nominirani su Sterling K. Brown za ulogu u filmu »American Fiction«, Robert De Niro za ulogu u filmu »Ubojice cvjetnog mjeseca«, Robert Downey Jr. za ulogu u filmu »Oppenheimer«, Ryan Gosling za ulogu u filmu »Barbie« te Mark Ruffalo za ulogu u filmu »Uboga stvorenja«. Iako je u ovoj kategoriji i legendarni De Niro, nagradu bi ipak mogao osvojiti Mark Ruffalo za ulogu razuzdanog pravnika Duncana Wedderburna, a drugi potencijalni osvajači ove titule mogli bi biti Robert Downey Jr. za dobro portretiranje Lewisa Straussa u »Oppenheimeru« ili Brown za ulogu u filmu »American Fiction«.

"Maestro"

Svojim su si ulogama nominaciju u istoj, ženskoj sporednoj kategoriji, osigurale Emily Blunt za ulogu u filmu »Oppenheimer«, Danielle Brooks za ulogu u filmu »The Color Purple«, America Ferrera za ulogu u filmu »Barbie«, Jodie Foster za ulogu u filmu »Nyad« te Da’Vine Joy Randolph za ulogu u filmu »The Holdovers«. Iako je u svojoj ulozi Kitty Oppenheimer Emily Blunt bila i više nego dobra, nekako mala prednost ide uvijek izvrsnoj Jodie Foster čije ponovno pojavljivanje u kakvome uratku dođe kao sunce nakon kiše, pa je tako bila izvrsna u drami »Nyad« (upravo ona i Bening »nose« taj film), no valja uvažiti i sve dosadašnje pobjede Da’Vine Joy Randolph za ulogu voditeljice kafića Marry Lamb u filmu »The Holdovers« (BAFTA, Zlatni globus, Critics’ Choice Awards, Udruga filmskih i televizijskih glumaca), koja i jest ostvarila izvrsnu ulogu, pa je nekako pretpostavka da će na kraju ipak ona osvojiti nagradu.

Montaža i scenarij

Najbolja montažna ostvarenja članovi su Akademije vidjeli u radu Laurent Sénéchal za film »Anatomija pada«, Kevina Tenta za film »The Holdovers«, Thelme Schoonmaker za film »Ubojice cvjetnog mjeseca«, Jennifer Lame za film »Oppenheimer« te Yorgos Mavropsaridis za rad na filmu »Uboga stvorenja«. Ipak u ovakvome se nominacijskom okružju ističu »Oppenheimer« te »Uboga stvorenja«, filmovi koji bi si mogli priskrbiti montažnoga zlatnog kipića.

"American Fiction"

Kako je poznato, kandidati za nagradu u kategoriji najboljeg originalnog scenarija su Justine Triet i Arthur Harari za film »Anatomija pada«, David Hemingson za film »The Holdovers«, Bradley Cooper i Josh Singer za film »Maestro«, Samy Burch za film »May December« te Celine Song za dirljiv film »Prošli životi«. Na ovakvom se nominacijskom terenu orginalnošću, promišljenošću, konciznošću te sugestivnošću (literarnoga teksta) ističu scenariji za filmove »Anatomija pada«, »Prošli životi« te »The Holdovers« koji prednjače kao potencijalni dobitnici, s malim naglaskom na prva dva od spomenutih triju naslova.

"Holdovers"

Posebno je uzbudljiva i jaka kategorija ove godine za najbolji adaptirani scenarij – Christopher Nolan za film »Oppenheimer«, Tony McNamara za film »Uboga stvorenja«, Jonathan Glazer za film »Zona interesa«, Greta Gerwig i Noah Baumbach za film »Barbie« te Cord Jefferson za film »American Fiction« – pa je teško izdvojiti bolju adaptaciju scenarija od druge, no svakako su oponenti »Uboga stvorenja« i »Zona interesa«, koji imaju malu prednost nad »Oppenheimerom«, no sva su tri kandidata jednako vrijedna po izglednosti osvajanja nagrade, a po vjerojatnosti ih slijedi »American Fiction«.

Zvučna kulisa

Koliko je zvučna kulisa bitna za cjelinu možda najbolje pokazuju prethodnici dobitnici nagrada za najbolju originalnu pjesmu, Lady Gaga za »Shallow«, Adele za »Skyfall«, John Williams (»Schindlerova lista«) ili Alexandre Desplat (»Oblik vode«) za najbolju originalnu glazbu, ili primjerice filmovi »Slumdog Millionaire« i »Bohemian Rhapsody« za najbolji zvuk. Ove su godine za najbolju originalnu glazbu nominirani Laura Karpman za film »American Fiction«, John Williams za film »Indiana Jones i artefakt sudbine«, Robbie Robertson za film »Ubojice cvjetnog mjeseca«, Ludwig Göransson za film »Oppenheimer« te Jerskin Fendrix za film »Uboga stvorenja«. U slučaju da 92-godišnji Williams osvoji nagradu, bio bi najstarija osoba koja je primila Oscar.

"Prošli životi"

Za zvuk su potpuno opravdano nominirani filmovi »Kreator«, »Maestro«, »Oppenheimer«, »Zona interesa« i »Nemoguća misija 7«, s time da je s obzirom na broj nominacija favorit »Oppenheimer«, no nagradu bi mogao odnijeti i »Kreator« ili »Zona interesa«.

Za najbolju originalnu glazbu nominirani su naslovi »The Fire Inside« iz filma »Flamin’ Hot«, pjesma »I’m Just Ken« i »What Was I Made For?« iz filma »Barbie«, »It Never Went Away« iz filma »Američka simfonija« te »Wahzhazhe (A Song for My People)« iz filma »Ubojice cvjetnog mjeseca«. Ova je godina, po pjesmama nominiranim u ovoj kategoriji, jedna od slabijih, jer nijedna nije u rangu nekih prijašnjih dobitnika.

Rekorderi

Filmovi koji su osvojili najviše Oscara u povijesti dodjele te nagrade su »Ben-Hur« Williama Wylera iz 1959. godine, »Titanic« Jamesa Camerona iz 1997. godine te »Gospodar prstenova: povratak kralja« Petera Jacksona iz 2003. godine, a svaki od njih dobio je po jedanaest zlatnih kipića. Prvi od njih, »Ben-Hur«, bio je nominiran u 12 od 15 kategorija, »Titanic« u 14 od ukupno 17 kategorija, a »Gospodar prstenova« bio je nominiran u 11 od ukupno 17 kategorija te je sve nagrade za koje je nominiran na kraju i dobio.

"Zona interesa"

Najviše Oscara u povijesti dobio je Walt Disney, ukupno 22, a bio je nominiran rekordnih 59 puta, dok je Dennis Muren s 9 Oscara jedina živuća osoba s najviše tih nagrada.

Najviše nagrada u kategoriji najboljeg stranog filma osvojila je Italija s ukupno 14 Oscara od 33 nominacije, slijedi Francuska s osvojenih 12 Oscara i 41 nominacijom, a Izrael je s 10 nominacija jedina zemlja s najviše nominacije, no nijednom nagradom u toj kategoriji.

Četiri Oscara najviše je nagrada koliko je jedan strani film dobio, a to je pošlo za rukom »Na Zapadu ništa novo« 2022. godine, »Parazitu« 2019. godine, filmu »Tigar i zmaj« 2000. godine te filmu »Fanny i Alexander« 1982. godine. Također, »Tigar i zmaj« i »Roma« (2018.) strani su filmovi s najviše nominacija, njih 10.

Kostimi, šminka i scenografija

Kostimografski su oduševili Jacqueline Durran za »Barbie«, Jacqueline West za »Ubojice cvjetnog mjeseca«, Janny Yates u filmu »Napoleon«, Ellen Mirojnick za »Oppenheimer«, a Holly Waddington za »Uboga stvorenja«. Nagrada bi u ovome slučaju, sudeći po kompleksnosti kostima, mogla otići u ruke Yates ili Waddington, no ne bi iznenadilo da »Barbie« dobije priznanje. U kategoriji najbolje šminke i frizure nominirani Kazu Hiro, Kay Georgiou i Lori McCoy-Bell za šminku u »Maestru«, Louise Abel za šminku u »Oppenheimeru«, Karen Hartley Thomas za film »Golda«, Nadia Stacey, Mark Coulier i Josh Weston za »Uboga stvorenja«, a Ana López-Puigcerver, David Martí i Montse Ribé za film »Snježno bratstvo«. Ako je imalo pravde, pobijedit će potonji trio. Za scenografiju su nominirani Sarah Greenwood za »Barbie«, Jack Fisk za »Ubojice cvjetnog mjeseca«, Arthur Max za »Napoleona«, Ruth De Jong za »Oppenheimera« te James Price i Shone Heath za film »Uboga stvorenja«, definitivno su potencijalni dobitnici potonji duo.

Kandidati za »stranca«

Nekima najdraža kategorija, ona za najbolji strani film, koja razotkriva teritorijalno razgranate filmske poslatice uzduž naše planete, ove godine donosi redom izvrsne filmove koji su svoje mjesto među probranom petorkom uistinu zaslužili – japanski »Perfect Days«, španjolski film »Snježno bratstvo«, njemački »Zakon zbornice«, talijanski »Io capitano« te britanski film »Zona interesa«. I u ovoj kategoriji finalna odluka o nagrađenomr uratku može iznenaditi, no svoj su put do publike i do struke zasad definitivno pronašli filmovi »Snježno bratstvo«, i to zbog toga što je dostupan na Netflixu, no i zbog toga što se zaista radi o iznimoj priči jednako iznimno filmski prenesenoj, zatim dirljiva japanska egzistencijalistička drama »Perfect Days« koja osvaja minimalizmom i jednostavnošću, kao i originalna »Zona interesa«, koja obrađuje već toliko tematiziran period Drugoga svjetskog rata na jedan drukčiji način - obradom i prikazom naličja zla. Naravno, ništa manje nije dobar ni njemački »Zakon zbornice«, film koji vrlo dobro obrađuje problem obrazovnoga sustava, a već svojim naslovom sugerira komparaciju s našim filmom »Zbornica« Sonje Tarokić, koji je pred nekoliko godina bio naš službeni kandidat za nagradu u istoj kategoriji. Tu je dakako i talijanski »Io capitano« koji vrlo odmjereno te ujedno sugestivno i upečatljivo ukazuje na emigrantske teškoće.